Câu hỏi: Ly hôn chồng không cấp dưỡng cho con theo thỏa thuận có kiện được không?
Đặt vấn đề: Ly hôn là việc không ai mong muốn, khi mà quan hệ hôn nhân đã đến mức trầm trọng không thể kéo dài, vợ chồng có thể yêu cầu tòa án giải quyết ly hôn. Tuy nhiên, cho dù hôn nhân đã chấm dứt, cha mẹ vẫn có quyền, nghĩa vụ về nuôi dưỡng, chăm sóc, giáo dục con. Theo đó, khi vợ hoặc chồng không trực tiếp nuôi con, người đó sẽ phải thực hiện nghĩa vụ cấp dưỡng để người còn lại thực hiện việc trực tiếp nuôi con. Đây là quy định thể hiện trách nhiệm của cha, mẹ trong việc nuôi dưỡng, chăm sóc, giáo dục con chung của hai vợ chồng. Nhưng trên thực tế vì nhiều lý do khác nhau mà việc cấp dưỡng không được thực hiện hoặc thực hiện không đúng. Trong trường hợp đó, người trực tiếp nuôi con cần có các biện pháp để yêu cầu người không trực tiếp nuôi con thực hiện nghĩa vụ cấp dưỡng.
Định nghĩa
Theo quy định tại khoản 24 Điều 3 Luật hôn nhân và gia đình 2014 giải thích rõ về cấp dưỡng:
Cấp dưỡng là việc một người có nghĩa vụ đóng góp tiền hoặc tài sản khác để đáp ứng nhu cầu thiết yếu của người không sống chung với mình mà có quan hệ hôn nhân, huyết thống hoặc nuôi dưỡng trong trường hợp người đó là người chưa thành niên, người đã thành niên mà không có khả năng lao động và không có tài sản để tự nuôi mình hoặc người gặp khó khăn, túng thiếu.
Nghĩa vụ cấp dưỡng
Căn cứ khoản 2 Điều 82 Luật hôn nhân và gia đình năm 2014 quy định về Nghĩa vụ, quyền của cha, mẹ không trực tiếp nuôi con sau khi ly hôn như sau:
“1. Cha, mẹ không trực tiếp nuôi con có nghĩa vụ tôn trọng quyền của con được sống chung với người trực tiếp nuôi.
2. Cha, mẹ không trực tiếp nuôi con có nghĩa vụ cấp dưỡng cho con…”
Điều 110. Nghĩa vụ cấp dưỡng của cha, mẹ đối với con
“Cha, mẹ có nghĩa vụ cấp dưỡng cho con chưa thành niên, con đã thành niên không có khả năng lao động và không có tài sản để tự nuôi mình trong trường hợp không sống chung với con hoặc sống chung với con nhưng vi phạm nghĩa vụ nuôi dưỡng con.”
Đối chiếu quy định Luật Hôn nhân và gia đình năm 2014 thì nghĩa vụ cấp dưỡng là nghĩa vụ bắt buộc của người không trực tiếp nuôi con đối với con chưa thành niên hoặc con đã thành niên nhưng không có khả năng lao động và không thể thay thế bằng nghĩa vụ khác cũng như không thể chuyển giao cho người khác. Trong trường hợp đã thỏa thuận người vợ/chồng nuôi dưỡng con cái sau ly hôn, mà sau đó người vợ/chồng không thực hiện nghĩa vụ cấp dưỡng theo đúng thỏa thuận thì có thể khởi kiện vụ án dân sự yêu cầu cấp dưỡng cho con sau ly hôn.
Căn cứ theo Điều 119 Luật hôn nhân và gia đình năm 2014 về Người có quyền yêu cầu thực hiện nghĩa vụ cấp dưỡng:
“1. Người được cấp dưỡng, cha, mẹ hoặc người giám hộ của người đó, theo quy định của pháp luật về tố tụng dân sự, có quyền yêu cầu Tòa án buộc người không tự nguyện thực hiện nghĩa vụ cấp dưỡng phải thực hiện nghĩa vụ đó.
2. Cá nhân, cơ quan, tổ chức sau đây, theo quy định của pháp luật về tố tụng dân sự, có quyền yêu cầu Tòa án buộc người không tự nguyện thực hiện nghĩa vụ cấp dưỡng phải thực hiện nghĩa vụ đó:
a) Người thân thích;
b) Cơ quan quản lý nhà nước về gia đình;
c) Cơ quan quản lý nhà nước về trẻ em;
d) Hội liên hiệp phụ nữ.
Cá nhân, cơ quan, tổ chức khác khi phát hiện hành vi trốn tránh thực hiện nghĩa vụ cấp dưỡng có quyền đề nghị cơ quan, tổ chức quy định tại các điểm b, c và d khoản 2 Điều này yêu cầu Tòa án buộc người không tự nguyện thực hiện nghĩa vụ cấp dưỡng phải thực hiện nghĩa vụ đó.”
Lưu ý: Nếu người có nghĩa vụ cấp dưỡng lâm vào tình trạng khó khăn về kinh tế, không có khả năng thực hiện nghĩa vụ cấp dưỡng mà không thỏa thuận được với người được cấp dưỡng thì yêu cầu Tòa án giải quyết về việc thay đổi mức cấp dưỡng (theo Khoản 2 Điều 116) hoặc ngừng cấp dưỡng (theo Điều 117) Luật Hôn nhân và gia đình 2014.
Theo quy định này, trường hợp chồng của không thực hiện việc cấp dưỡng cho con mà vợ đang trực tiếp nuôi, chị có quyền yêu cầu Tòa án buộc người chồng cũ của thực hiện nghĩa vụ cấp dưỡng cho con.
